Giá trị của ngọc được chia làm 2 phương diện, 1 là giá trị vốn có của phôi ngọc, 2 là giá trị nghệ thuật. Nhưng "tốt gỗ hơn tốt nước sơn", nếu phôi ngọc thô vốn dĩ chất lượng đã đủ hoàn hảo, vậy thì không cần chạm trổ gì thêm đã có giá trị rất cao.
Những bức ngọc đơn giản thuần khiết nhất, chỉ cần gia công nhẹ nhàng, cắt ra từ phôi, mài tạo dáng, đánh bóng, như vậy đã có thể có được những viên ngọc hoàn mỹ nhất, còn chạm trổ thực chất là quá trình xử lý các khiếm khuyết bằng thủ pháp nghệ thuật, ngoài ra còn 1 nguyên nhân nữa là do văn hóa Á Đông thường yêu thích các vật có dáng tròn, đầy đặn, viên mãn, hình dạng tròn có thể nói là tượng trưng cho sự đầy đủ, hạnh phúc, may mắn trong văn hóa Á Đông. Nên các bức ngọc hoàn hảo nhất phải ưu tiên đáp ứng được 2 tiêu chí, to và tròn, nếu không đáp ứng được 2 tiêu chí này nghệ nhân mới nghĩ đến việc chạm trổ.
Hạt tròn cabochon
Hạt tròn cabochon là tác phẩm đặc biết nhất trong gia công ngọc, vì hạt tròn là giá trị cao nhất, nhưng phải xét cả đến yếu tố kích thước, vì dù sao hạt tròn, kích thước lớn thường rất khó có được. Trên thị trường đa số chúng ta chỉ gặp hạt tròn dưới dạng chuỗi hạt, thường được tận dụng từ phôi ngọc sót lại. Nên nói đến hạt tròn mà nằm ở top của bảng xếp hạng, thì phải là hạt tròn to chứ không phải chuỗi. Nhưng nếu mục đích của nghệ nhân muốn tạo ra 1 chuỗi ngọc đỉnh cao thì lại là 1 chuyện khác, trường hợp này là 1 trường hợp đặc biệt hơn nữa, giá trị của chuỗi dạng này lại đặc biệt cao, ví dụ như trường hợp chuỗi hạt của Barbara Hutton, vì sự sự rủi ro để tạo ra 1 chuỗi ngọc chất lượng đỉnh cao là vô vô cùng lớn khi phải tạo ra chuỗi hạt đỉnh cao ở trên cùng 1 phôi ngọc vốn đã đỉnh cao, rất ít các công ty chế tác trang sức sẵn sàng bỏ qua lợi nhuận để đặt cược vào ván cược có thể nói là sinh tử này. Tuy nhiên ở những phôi ngọc giá trị bình dân hơn thì đây lại là 1 công việc tương đối hấp dẫn và đầy thử thách đối với nghệ nhân gia công ngọc.
Tóm lại, giá trị của hạt tròn tương đối đặc biệt, hạt hoặc chuỗi đỉnh cao thì ngàn vàng khó gặp, còn chuỗi thường thì giá trị ngoài thị trường cũng không quá cao, khiến nhiều ngọc hữu hiểu nhầm hoặc bối rối về giá trị của chuỗi hạt.
Mặt nhẫn cũng không nằm ngoài quy luật này.
Vòng ngọc
Vòng ngọc cũng là 1 trong những tác phẩm đơn thuần được các ngọc hữu yêu thích nhất, nên vòng ngọc là sản phẩm ưu tiên thứ 2 trong gia công ngọc, phần phôi ngọc đẹp nhất sẽ được lọc ra xem có làm được vòng hay không.
Trừ khi các khuyết điểm thể hiện quá lộ liễu ở vòng, nghệ nhân mới nghĩ đến việc chạm trổ, giá trị của vòng chạm trổ thường sẽ thấp hơn so với 1 chiếc vòng đơn thuần.
Tác phẩm tương tự vòng thì còn có nhẫn ngọc, có thể nói đây là phiên bản thu nhỏ của vòng, tự cổ chí kim đều rất được yêu thích, ngoài ra còn thể hiện địa vị của người đeo.
Thẻ vô sự, đồng bình an
Thẻ vô sự hoặc đồng bình an cũng là 1 trong những tác phẩm được yêu thích, tất nhiên chạm trổ một chút cũng có, nhưng đa phần mọi người thích những thẻ vô sự hoặc đồng bình an trơn tru hơn.
Thẻ vô sự đồng bình an tự cổ chí kim đều tượng trưng cho sự bình an, thẻ vô sự thường không giới hạn về hình dáng, còn đồng bình an thì dáng tròn, tạo hình đơn giản nhưng giá trị văn hóa và ý nghĩa đều không đơn giản.
Tùy hình (freestyle)
Tùy hình (freestyle) là 1 tạo hình không được mọi người chú ý đến, thực ra là 1 dạng xử lý tận dụng hết mọi góc cạnh của phôi ngọc, giữ lại tất cả những gì là ngọc, loại này cũng có nét đẹp riêng, kích thích trí tưởng tượng của mỗi người, là nét đẹp thuộc về riêng bản thân người chơi.
Ngoài những loại trên, những tạo hình như trái bầu, hồ lô, quả ớt,... thực ra cũng là 1 dạng thể hiện tiêu chuẩn nét đẹp tròn đầy của ngọc. Có những lúc, đơn giản nhất lại là đẹp nhất, phù hợp với chủ nghĩa tối giản (minimalism) hiện nay, khi mà xã hội xô bồ, tập nấp, rối ren, mọi người lại muốn tìm về những gì đơn giản và thuần khiết nhất, đây cũng là lý do tại sao triết học chủ nghĩa tối giản vô cùng phù hợp với ngọc và ngọc jadeite ngày càng khẳng định được vị trí cao hơn trong văn hóa hiện đại.
Comments